Khi con người di chuyển lên những khu vực có độ cao lớn, cơ thể phải thích nghi với nhiều thay đổi về môi trường, đặc biệt là sự thay đổi về áp suất không khí và nồng độ oxy. Điều này ảnh hưởng đến nhiều hệ cơ quan trong cơ thể và có thể dẫn đến những triệu chứng hoặc tình trạng nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời. Bài viết này sẽ phân tích các thay đổi sinh lý mà cơ thể trải qua khi lên cao, cũng như các biện pháp phòng ngừa và điều trị.

Áp suất khí quyển và nồng độ oxy

Khi lên cao, áp suất khí quyển giảm dần. Điều này làm giảm áp suất oxy, dẫn đến lượng oxy mà phổi có thể hấp thụ vào máu cũng giảm. Ví dụ, ở độ cao 3.000 mét, áp suất khí quyển chỉ còn khoảng 70% so với mức bình thường ở mặt đất. Điều này có nghĩa là lượng oxy mà cơ thể có thể tiếp nhận cũng giảm đáng kể.

Hệ hô hấp

  • Tăng thông khí: Một trong những thay đổi sinh lý đầu tiên khi lên cao là sự tăng thông khí. Khi cơ thể nhận thấy tình trạng thiếu oxy mô (hypoxia), nó sẽ tự động tăng tần số và độ sâu của hơi thở để trao đổi nhiều oxy hơn vào máu. Đây là một cơ chế bù trừ quan trọng giúp giảm thiểu tình trạng thiếu oxy tạm thời.
  • Thở nhanh và sâu: Cơ thể phản ứng bằng cách thở nhanh và sâu hơn để tăng lượng oxy hấp thu. Điều này giúp cải thiện việc trao đổi oxy từ không khí vào máu, nhưng đồng thời cũng có thể gây ra triệu chứng như thở gấp và mệt mỏi.
  • Phản xạ Haldane và ảnh hưởng đến cân bằng axit-bazơ: Khi thở nhanh hơn, cơ thể thải ra nhiều CO₂ hơn, làm giảm lượng axit carbonic trong máu. Điều này có thể dẫn đến kiềm hóa hô hấp (respiratory alkalosis), một tình trạng mà nồng độ pH trong máu tăng lên. Kiềm hóa hô hấp có thể gây chóng mặt, tê bì và một số triệu chứng khó chịu khác.

Hệ tuần hoàn

  • Tăng nhịp tim: Khi lên cao, cơ thể cần nhiều oxy hơn để duy trì các chức năng sống còn. Điều này khiến tim phải làm việc vất vả hơn, đập nhanh hơn để bơm máu giàu oxy đến các mô. Tăng nhịp tim cũng là một phản ứng bù trừ tự nhiên khi nồng độ oxy trong máu giảm.
  • Tăng sản xuất hồng cầu: Một thay đổi quan trọng khi lên cao kéo dài là sự tăng sản xuất hồng cầu để tăng cường khả năng vận chuyển oxy của máu. Cơ thể bắt đầu sản xuất nhiều erythropoietin, một hormone thúc đẩy sản xuất hồng cầu từ tủy xương. Tuy nhiên, quá trình này cần thời gian và chỉ diễn ra rõ rệt sau vài ngày hoặc vài tuần.

————————————————
Các bạn xem đầy đủ tại đây nhé LINK