CÁC BẠN TẢI LINK SÁCH GIẢI PHẪU DÀNH CHO SINH VIÊN NỔI TIẾNG VÀ CÁC PHẦN MÌNH DỊCH Ỏ ĐÂY NHA: https://tailieuykhoamienphi.com/cac-tang-trong-o-bung/

TỤY (PANCREAS)

Tụy nằm hầu như ở phía sau dạ dày (Hình 4.107 và 4.108). Chúng trải dài trên thành bụng sau, từ tá tràng (duodeum) ở bên phải đến lách (spleen) ở bên trái.

Tụy là một tạng sau phúc mạc trừ một phần nhỏ của đuôi, bao gồm một đầu, mỏm móc, cổ, thân và đuôi tụy.

– Đầu tụy nằm trong đường cong hình chữ C của tá tràng.

– Đi ra từ phần dưới đầu tụy là mỏm móc (uncinate process) đi ra sau mạch máu mạc treo tràng trên (superior mesenteric vessels).

– Cổ tụy đi phía trước mạch máu mạc treo tràng trên. Phía sau cổ tụy là tĩnh mạch mạc treo tràng trên (superior mesenteric veins) và tĩnh mạch lách (spleen veins) kết hợp hình thành nên tĩnh mạch cửa (portal veins).

– Thân tụy (body) mở ra từ cổ tụy (neck) và chạy thẳng đến đuôi tụy (tail).

– Đuôi tụy nằm giữa hai lớp của dây chằng lách thận (splenorenal ligament).

Ống tụy (pancreatic duct) bắt đầu từ đuôi tụy. Đi qua phía bên phải nhờ thân tụy và sau khi đi vào đầu tụy thì đi xuống dưới. Trong phần dưới của đầu tụy, ống tụy hợp với ống mật. Sự hợp nhất của hai cấu trúc này hình thành nên bóng gan tụy (bóng Vater), rồi đi vào phần xuống của tá tràng ở nhú tá tràng lớn (major duodenal papilla). Xung quanh nhú là cơ thắt của nhú (sphincter ampulla) (cơ thắt Oddi), là một tập hợp các cơ trơn.

Ống tụy phụ (accessory pancreatic duct) đổ vào trong tá tràng ngay trên nhú tá tràng lớn, nhú tá tràng bé (minor đuoenal papilla) (Hình 4.109). Nếu đi ngược từ nhú tá bé vào ống tụy phụ, sẽ phát hiện ra một điểm phân nhánh:

– Một nhánh tiếp tục đi về phía bên trái, qua đầu tụy và có thể nối với ống tụy ở vị trí ống tụy rẽ hướng xuống dưới.

– Nhánh thứ hai đi xuống vào trong phần dưới của đầu tụy, phía trước ống tụy, và kết thúc trong mỏm móc.

Ống tụy chính và ống tụy phụ thường có liên hệ với nhau. Sự xuất hiện của hai cấu trúc này phản ánh nguồn gốc phôi thai của tụy từ của ruột trước (foregut).

Động mạch cấp máu cho tụy (Hình 4.110) bao gồm:

– Động mạch vị tá tràng (gastroduodenal) từ động mạch gan chung (common hepatic artery) (một nhánh của thân tạng (celiac trunk))

– Động mạch tá tụy trước trên (anterior superior pancreaticoduodenal artery) từ động mạch vị tá tràng.

– Động mạch tá tụy sau trên (posterior superior pancreaticoduodenal artery) từ động mạch vị tá tràng.

– Động mạch tụy lưng (dorsal pancreatic artery) từ động mạch tụy dưới (inferior pancreatic artery) (một nhánh của động mạch lách (spleen artery)).

– Động mạch tụy lớn (great pancreatic artery) từ động mạch tụy dưới.

– Động mạch tá tụy trước dưới (anterior inferior pancreaticoduodenal artery) từ động mạch tá tụy dưới (inferior pancreaticoduodenal artery) (một nhánh của động mạch mạc treo tràng trên (superior mesenteric artery))

– Động mạch tá tụy sau dưới (posterior inferior pancreaticoduodenal artery) từ động mạch tá tụy dưới (một nhánh của động mạch mạc treo tràng trên).

HỆ THỐNG ỐNG DẪN MẬT

Hệ thống ống dẫn mật bắt đầu xuất phát từ gan, nối với túi mật và đổ vào phần xuống của tá tràng (Hình 4.111). Ban đầu ống xuất phát triển trong nhu mô gan và tiếp tục cho đến khi hình thành nên ống gan phải và ống gan trái (right and left hepatic ducts). Những ống này dẫn mật ở những thùy gan tương ứng.

Hai ống gan kết hợp hình thành nên ống gan chung (common hepatic duct), chạy gần gan, cùng với động mạch gan riêng và tĩnh mạch của đi trong bờ tự do của mạc nối nhỏ (lesser omentum).

Khi ống gan chung đi xuống dưới, nó kết hợp với ống túi mật (cystic duct) đi từ túi mật. Việc này tạo thành ống mật chủ (bile duct). Ở vị trí này, ống mật chủ nằm phía bên phải động mạch gan riêng và thường bên phải và phía trước tĩnh mạch cửa trong bờ tự do của mạc nối nhỏ. Lỗ mạc nối (omental forramen) nằm ngay sau các cấu trúc này tại vị trí này.

Ống mật chủ tiếp tục đi xuống, về phía sau đến phần trên của tá tràng trước khi kết hợp với ống tụy để vào phần xuống của tá tràng ở nhú tá tràng lớn (Hình 4.111).

LÁCH (SPLEEN)

Lách phát triển như là một phần của hệ thống mạch máu trong phần mạc treo lưng níu giữ dạ dày đang phát triển từ thành cơ thể. Ở người lớn, lách nằm ngay dưới cơ hoành, ở vùng xương sườn IX đến X (Hình 4.112). Vì thế nên nó sẽ nằm ở góc phần tư trên trái (left upper quadrant) hoặc vùng hạ sườn trái (left hypochondrium) của bụng.

Lách nối với:

– Bờ cong lớn của dạ dày (greater curvature) bởi dây chằng vị lách, chứa mạch máu vị ngắn (short gastric vessels) và mạch máu vị mạc nối (gastro-omental vessels)

– Thận trái bởi dây chằng lách thận (Hình 4.113), chứa mạch máu lách.

Tất cả các dây chằng này là các phần của mạc nối lớn (greater omentum). Lách được bao quanh bởi phúc mạc tạng trừ vùng rốn lách (splenic hilum) ở mặt trong của lách (Hình 4.114) là đường vào của mạch máu lách và đôi khi đuôi tụy cũng vào vị trí này.

Động mạch cấp máu cho lách (Hình 4.115) là động mạch lách từ thân tạng.